Problem z uzyskaniem zaświadczenia A1 dla kierowców Państw trzecich był główną zmorą przedsiębiorstw transportowych zatrudniających m.in. obywateli Ukrainy. ZUS konsekwentnie odmawiał wydawania zaświadczeń A1, jeśli nie wykazało się, że obywatel Ukrainy w Polsce mieszka, jest tutaj jego rodzina, korzysta z opieki zdrowotnej etc. Niekiedy wystarczające wykazanie tych okoliczności było trudne – stąd większość obywateli państw trzecich – A1 nie posiadało. Natomiast organy kontrolne mają prawo kontrolować posiadanie tego dokumentu. Problem narastał, część decyzji odmownych zmieniana była przez sądy, natomiast oczekiwanie środowiska, że sytuacja ulegnie zmianie – była naprawdę ogromna. I stało się! Z dniem 2 maja 2018 roku, mamy nową procedurę wydawania A1 dla obywateli Państw trzecich. Na nowych zasadach będą rozpatrywane już wszystkie wnioski, nawet te złożone a nie rozpatrzone przed 2maja 2018r.
Przeanalizujmy jakie wymogi należy spełnić aby otrzymać na nowych zasadach zaświadczenie A1.
Podstawą wydania zaświadczenia A1 jest fakt legalnego zamieszkania w Państwie członkowskim oraz legalnego przemieszczania się pomiędzy Państwami członkowskimi. Jeśli warunek ten nie będzie spełniony – kierowca nie otrzyma A1.
Celem wykazania spełnienia tego warunku pracownik musi:
- Posiadać jeden z niżej wymienionych dokumentów, który uprawnia ją do pobytu w Polsce:
- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
- zezwolenie na pobyt stały,
- zezwolenie na pobyt czasowy oraz pracę,
- wiza Schengen lub wiza krajowa wydana w celu:
- wykonywania pracy w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, na podstawie wpisanego do ewidencji oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi – art. 60 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2017 r. poz. 2206, z późn.zm.),
- wykonywania pracy, o której mowa w art. 88 ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w okresie nieprzekraczającym 9 miesięcy w roku kalendarzowym – art. 60 ust. 1 pkt 5a ustawy o cudzoziemcach,
- wykonywania pracy innej niż określona w art. 60 ust. 1 pkt 5 i 5a ustawy o cudzoziemcach – art. 60 ust. 1 pkt 6 tej ustawy.
- posiadać certyfikat rezydencji podatkowej – czyli być rezydentem podatkowym w Polsce.
Oba warunki wskazane powyżej muszą zostać spełnione łącznie. Są to bowiem kryteria, które umożliwiają ocenę legalności zatrudnienia.
Dodatkowym załącznikiem do wniosku musi być uzupełniony formularz US-54 stanowiący Informację o legalności zamieszkania obywatela państwa trzeciego w Polsce.
Wydanie przez ZUS nowych zasad uzyskiwania zaświadczeń A1 należy przyjąć z pewną ulgą. ZUS jednak widzi problem i jakoś próbuje wybrnąć z sytuacji. Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie – często różnych interpretacji poszczególnych oddziałów ZUS, wprowadzenie pewnego porządku, którego dotychczas bardzo brakowało. Jak będzie w praktyce, czy łatwiej? Przekonamy się zapewne w niedalekiej przyszłości.
Kilka przydatnych linków:
Pod tym adresem znajdą Państwo pełną informację ZUS.
Pod tym adresem znajdą Państwo wzór formularza US-54: