Od 19 sierpnia 2023 roku obowiązuje nowa ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym. Oznacza to wprost, iż zasady rozliczeń zmieniają się w trakcie miesiąca. Nie jest to łatwe, ani logiczne, jednakże Jakkolwiek tego nie oceniać, należy podporządkować się tym wymogom. Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie zmian i nowego sposobu rozliczeń kierowców.
Wspomniana ustawa wprowadziła spore zmiany w zasadach ustalania podstawy wymiaru PIT i składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe kierowców. Do tej ustawy wprowadzono zapisy, które zmieniają także ustawę o czasie pracy kierowców w tej sposób, iż po rozdziale 3a dodaje się rozdział 3b pt. Zasady wynagradzania kierowców wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe.
W Nowym artykule tego rozdziału tj. 26f podtrzymano obowiązującą, już od lutego 2022 roku regulację, iż kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465). Dla wielu przewoźników regulacje te nie są zadowalające, gdyż w dalszym ciągu nie ma podstawy do wypłaty diet dla kierowcy, jak to było przed lutym 2022 roku a przypomnijmy, że diety są składnikiem nieopodatkowanym i bez składek na ZUS.
Aby jednak w jakiś sposób zrekompensować brak wypłaty diet Ustawodawca zdecydował w ubiegłym roku o stosowaniu 2 ulg tj. w zakresie ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz w zakresie podstawy wymiaru podatku dochodowego od osób fizycznych. Dotychczas Potocznie zwane „odliczenie PIT/ZUS lub tzw. „diety wirtualne” funkcjonowały od lutego 2022 roku i obecnie zostały utrzymane jednak zmienia się od 19 sierpnia 2023 sposób ich naliczenia.
Odliczenie ZUS
Dotychczas:
W zakresie tej ulgi tj. do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w odniesieniu do kierowców w transporcie międzynarodowym znajdowało zastosowanie wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe na podstawie § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia MPiPS w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 728). Czyli z podstawy oskładkowania części wynagrodzenia pracownika, którego przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (w 2023 r. – 6.935 zł), wyłączono przychód w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu. Wysokość diety ustalano zgodnie z tabelą z rozporządzenia MPIPS, w zależności od kraju, w którym był kierowca, np. i np. w Niemczech było to 49 euro dziennie, w Czechach 41 euro, a we Francji 50 euro. Powyższe odliczenia możliwe były tylko wówczas kiedy miesięczny przychód kierowcy, stanowiący podstawę wymiaru składek, nie był niższy od kwoty wspomnianego, przeciętnego wynagrodzenia.
Obecnie:
Nowa ustawa wprowadza art. 26g do ustawy o czasie pracy kierowcy, zgodnie z którym u kierowców wykonujących zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych, których miesięczny przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, w skład przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne nie wchodzi kwota będąca równowartością 60 euro za każdy dzień pobytu poza granicami Polski. Podtrzymano zasadę, zgodnie z którą aby móc zastosować wspomnianą ulgę to miesięczny przychód kierowcy, stanowiący podstawę wymiaru składek, nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia. Zatem, mówiąc wprost jeśli kierowca nie osiągnie przeciętnego wynagrodzenia brutto (w 2023 r. – 6.935 zł), to nie będzie możliwości odliczenia 60 euro za każdy dzień pobytu za granicą. Zatem faktycznie jedyną zmianą w powyższym zakresie jest zwiększenie kwoty diet za dobę ( dotychczas właściwie w żadnym kraju po którym poruszał się kierowca stawka ta nie wynosiła 60 euro za dobę), a także stawka ta została ujednolicona – zatem nie ma konieczności rozbijania jej na poszczególne kraje, gdyż wszędzie – poza granicami RP – wynosić ona będzie dla kierowcy 60 euro za dobę. Ujednolicenie i podwyższenie stawek należy uznać za dobry kierunek, pensje kierowców systematycznie idą w górę, a stawki diet z rozporządzenia MPIPS nie zmieniają się od lat.
Odliczenia PIT
Dotychczas:
Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem ustawy o czasie pracy kierowcy – Do kierowcy wykonującego przewóz międzynarodowy stosowano art. 21b ustawy o czasie pracy kierowców. W kwestii ustalenia podstawy wymiaru podatku dochodowego od osób fizycznych zastosowanie miały przepisy dotyczące osób zatrudnionych w kraju i przebywających czasowo za granicą, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o pdof (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.). W praktyce oznaczało to, iż zwolnienie z opodatkowania dotyczyło części kierowcy za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy, w kwocie odpowiadającej 30% diety, określonej w przepisach dotyczących podróży służbowej w sferze budżetowej. Wyliczeń dokonywało się analogicznie tj. zwolnienie uzależnione było od kraju w którym dany kierowca przebywał, a każdy kraj miał inną stawkę diety.
Obecnie:
Nowa Ustawa o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym dodała pkt 23d do art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od os. fizycznych, wskazując, iż zwolnione z podatku są przychody ze stosunku pracy oraz umowy zlecenia, otrzymane przez kierowcę z tytułu wykonywania międzynarodowych przewozów drogowych, w wysokości stanowiącej równowartość 20 euro za każdy dzień pobytu kierowcy za granicą. Dodatkowo do przychodu kierowcy, stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne i zaliczki na podatek dochodowy, nie wchodzą należności z tytułu zwrotu kosztów:
- noclegu – w odniesieniu do tygodniowego regularnego okresu odpoczynku, którego kierowca nie może odebrać w pojeździe,
- podróży do miejsca rozpoczęcia międzynarodowego przewozu drogowego środkami transportu innymi niż pojazd będący w dyspozycji pracodawcy lub podmiotu, na rzecz którego kierowca wykonuje międzynarodowy przewóz drogowy,
- niezbędnych udokumentowanych wydatków określonych lub uznanych przez pracodawcę lub podmiot, na rzecz którego kierowca wykonuje międzynarodowy przewóz drogowy, odpowiednio do uzasadnionych potrzeb w wysokości nieprzekraczającej kwoty wydatków faktycznie poniesionych i udokumentowanych przez kierowcę,
- korzystania z urządzeń sanitarnych, określonych na podstawie średnich nieudokumentowanych kosztów takich usług oferowanych w ogólnodostępnych miejscach obsługi podróżnych w państwach, w których kierowca wykonuje zadania służbowe.
Zatem analizując zmianę – wskazano, iż zwolnione wynosi nie jak dotychczas w kwocie odpowiadającej 30% diety – a wprowadzono limit dzienny kwotowy- 20 euro na dzień. Ponadto dodano wprost kilka rodzajów należności, które to również nie wchodzą do dochodu kierowcy – zatem pozostaje nieopodatkowane.
W praktyce – zmieniają się kwoty, lecz sposób rozliczeń pozostaje właściwie ten sam. Również najlepiej dokonywać tego na podstawie danych cyfrowych z kart kierowcy lub tachografów. Jest to bowiem najbardziej wiarygodne źródło informacji o czasie przebywania kierowcy poza granicami kraju. Zmiana oczywiście ma na celu ułatwienie i uproszczenie rozliczeń kierowcy, dla obliczenia „wirtualnych diet” nie będzie bowiem konieczności analizowania każdego przekroczenia granicy w trasie. Jednakże, ułatwienie to ma charakter pozorny, bowiem dalej dla przewozów typu cross-trade i kabotaży – będzie konieczne aby takie przekroczenie znać – dla celów rozliczenia płacy zagranicznej we właściwy sposób. Ponadto w praktyce może to oznaczać, z uwagi na wyższą stawkę diety (60Euro), że dla najlepiej zarabiających kierowców – składki i podatki będą lekko niższe.
Pytanie co z sierpniem 2023? Ustawa nie zawiera żadnych przejściowych przepisów i to niestety należy uznać za spore niedopatrzenie. W praktyce bowiem za okres od 1 sierpnia do 18 sierpnia – powinniśmy jeszcze liczyć „po staremu”, a od 19 sierpnia stosować nowe stawki. Może to w praktyce generować znaczne trudności.
Już teraz zapraszamy do kolejnej część Naszej analizy, która dosłownie na dniach pojawi się na naszej stronie – a dotyczyć będzie wprowadzonej możliwości rozliczania wynagrodzenia dla kierowców w 2 transzach. Jest to bowiem ciekawa propozycja, ale jednak czy obecnie realna do zastosowania?
W razie pytań – pozostajemy do Państwa dyspozycji pod nr telefonu +48 732 880 272.
r.pr. Magdalena Szaraniec-Kurzydym
