Sezon urlopów wypoczynkowych na ukończeniu , większość pracowników skorzystała w tym okresie z prawa do corocznego, płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Natomiast do 30 września 2017 należy pracownikowi udzielić zaległego urlopu za rok 2016.
Celem niniejszej publikacji jest odpowiedź na trzy najczęściej zadawane pytania przez pracodawców oraz pracownice działu kadr dotyczące urlopów wypoczynkowych osób zatrudnionych na stanowisku kierowca.
Czy mogę pracownikowi zapłacić za urlop wypoczynkowy?
Prawo do urlopu jest prawem osobistym i niezbywalnym. Pracownik nie może przenieść go na inną osobę ani skutecznie zrzec się prawa do urlopu. W wyroku z 15 grudnia 2006 r. ( APa 176/05, OSA w Katowicach 2007, Nr 3, poz. 6) SA w Katowicach orzekł że „strony, nawiązując stosunek pracy, nie mogą zastrzec, że wynagrodzenie będzie obejmowało ekwiwalent za urlop. Założenie takie prowadziłoby do sytuacji, w której pracownik, już zawierając umowę o pracę, zrzekłby się urlopu i godził na wypłatę ekwiwalentu”. Na podstawie art. 171 par. 1 Kodeksu Pracy, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop można wypłacić pracownikowi wyłącznie z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.
Ekwiwalent przysługuje za niewykorzystany urlop, do którego pracownik nabył prawo w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy (w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia pracownika u tego pracodawcy w tym roku) oraz za urlop zaległy. Wyjątek od powyższej zasady występuje, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:
1)zatrudnienie jest kontynuowane na podstawie kolejnej umowy,
2)nawiązanie kolejnej umowy następuje bezpośrednio po zakończeniu poprzedniej,
3)strony wspólnie postanowią o wykorzystaniu urlopu w trakcie trwania kolejnego stosunku pracy.
Reasumując, nie można zapłacić pracownikowi za urlop wypoczynkowy, podczas trwania zatrudnienia, nawet za jego zgodą lub wyraźną prośbę.
Czy pracownik zatrudniony na stanowisku kierowca może podjąć podczas urlopu wypoczynkowego pracę u innego przewoźnika?
W przypadku, gdy pracownik nie podpisał z pracodawcą umowy o zakazie konkurencji może w trakcie urlopu wypoczynkowego podjąć pracę jako kierowca u innego przedsiębiorcy. Jednakże należy pamiętać, żeby:
- sczytać kartę kierowcy niezwłocznie po powrocie z urlopu pracownika. Nie jest to wymóg ustawowy , ale na podstawie pliku DDD z jego karty pracodawca uzyskuje informację potrzebną do zaplanowania czasu pracy np. czy w danym tygodniu może mieć odpoczynek skrócony.
- w programie do ewidencji czasu pracy należy zmodyfikować okresy jazdy podczas urlopu, ponieważ na czas wolny będzie „nakładała się” jazda w innej firmie, jak również zostaną wykazane godziny pracy w innych państwach .
- z odczytu kraty kierowcy otrzymujemy informację, jakim pojazdem wykonywał przewóz kierowca (bardzo istotne podczas kontroli Inspekcji Transportu Drogowego, ponieważ pojazd nie należy do naszego przedsiębiorstwa ).
Pracownicy nie chcą skorzystać z urlopu wypoczynkowego, problem z ustaleniem dogodnego terminu występuje już na etapie planowania. Co robić?
Zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem chyba , że w danym zakładzie są związki zawodowe (wtedy ustalany jest na podstawie planu urlopu). Pracownik może uchylać się od wykorzystania urlopu z bieżącego roku, jednakże zgodnie z art. 168 kodeksu pracy w terminie do 30 września następnego roku należy go udzielić. Na ważny aspekt udzielenia zaległego urlopu zwrócił uwagę SN wyroku z 24 stycznia 2006 r. (I PK 124/05, OSNP 2006, Nr 23–24, poz. 354), uznając, że „pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody”.
Niewykorzystanie przez pracownika zaległego urlopu wypoczynkowego do końca września kolejnego roku kalendarzowego nie powoduje utraty przysługujących mu uprawnień urlopowych. Należy jednak pamiętać, że nie udzielenie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniżanie wymiaru tego urlopu stanowi wykroczenie zagrożonego karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł (art. 282 par. 1 pkt.2 Kodeksu Pracy).
Zgadzam się z poglądem wyrażonym w komentarzu do Kodeksu Pracy pod red. prof. dr hab. A. Sobczyka (…) w praktyce problemy najczęściej powodują sami pracownicy, którzy nie chcą korzystać z urlopu (zwłaszcza na stanowiskach kierowniczych) lub też „kumulują” dni urlopowe w związku z planowanym rozwiązaniem stosunku pracy, traktując ekwiwalent za niewykorzystany urlop jako swoistego rodzaju dodatkową odprawę. Ponieważ prawo do wypoczynku jest pochodną prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, należy przyjąć, że „zgoda” pracownika nie uchyla bezprawności działania pracodawcy (…).
Dobrym i zalecanym rozwiązaniem, stosowanym w niektórych przedsiębiorstwach jest udokumentowanie proponowanych przez pracodawcę terminów urlopów, które stanowią dowód na to, że pracownik odmawia uzgodnienia w tym zakresie.
Karolina Otfinowska
Doradztwo Prawne Translex
